شرك مؤمنان در بيان امام صادق(عليه‌السلام)

در ذيل اين آيه كريمه است از امام(سلام الله عليه) سؤال مي‌كنند، چطور اكثر مؤمنين مشركند؟ فرمود: همين كه مي‌گويند: «لولا فلان لهلكت» ؛ اگر فلان كس نبود ما از بين مي‌رفتيم. يا همين تعبيري كه رايج است بين ما مي‌گوييم «اوّل خدا دوّم شما» يا «اوّل خدا دوّم فلان طبيب اگر نبود اين مشكل ما حل نمي‌شد» براي خدا يك اوليّتي قائل هستيم كه ثاني‌اش را طبيب يا غير طبيب تأمين مي‌كند، اينكه اسلام نشد. اگر خدا ﴿هو الاوّل و الآخر﴾ است ديگر ثاني و ثالث و رابع ندارد بعد به امام عرض كردند: پس ما چه بگوييم فرمود: نگوييد «لولا فلان لهلكْتُ»، نگوييد اگر فلان كس نبود مشكل ما حلّ نمي‌شد، بگوييد: خدا را شكر كه از اين راه مشكل ما را حلّ كرد.

كسي حق ندارد بگويد اگر آب نبود من مي‌مردم، بايد بگويد خداي سبحان از راه آب عطشم را برطرف كرد لسانش، لسان ابراهيمي باشد كه بگويد ﴿يطعمني و يسقين﴾ . نگويد اگر آب نبود من مي‌مردم، بگويد اگر ساقي نبود من مي‌مردم [و] ساقي خداست آب از مجاري فيض و رحمت اوست فرمود: ﴿يطعمني و يسقين﴾ اينكه گفته‌اند: در كنار سفره غذا كه نشستيد بعد از غذا بگوييد «خدا را شكر مي‌كنيم كه أطعمنا و أكرمنا: او مطعم ماست او ساقي ماست» اگر كسي موحّد بود همه حالات را و همه بركات را از ناحيه خداي سبحان مي‌داند

حضرت آیت الله جوادی آملی تفسیر سوره بقره